Praten over wat mensen motiveert doe ik graag. Over Maslow praten? Liever niet. Maslow upgraden? Liever niet. Het is meer van : 'vuilnisman mag deze zak ook mee'.
De piramide van Maslow is bedoelt als een hiërarchie van menselijke motivatie met als doel een inzicht te verschaffen in de drijfveren van de mens.
Mensen denken dat de piramide wetenschap is en nemen daarmee ten onrechte aan dat de theorie het resultaat is van een jaren lang onderzoek naar de achtergronden van de menselijke motivatie. Niets is minder waar. De theorie van Maslow is onverdund, en zonder omwegen uit de dikke duim van het genie Maslow gezogen. Die het daarna voor onderzoek aanbood aan de wetenschappelijke gemeenschap.
In mijn studie psychologie kwam de piramide voorbij. De professor zei kort en krachtig dat er nauwelijks studie naar was gedaan, en dat de studie die er naar gedaan was, de theorie niet ondersteunde.
En tot mijn stomme verbazing zag ik in de jaren na mijn studie telkens weer mensen, bedrijven, ja zelfs regeringen de piramide van stal halen om hun verhaal een wetenschappelijk randje te geven. Maslow is geen wetenschap! Als je verhaal Maslow nodig heeft, kan het nooit een goed verhaal zijn.
Waarom is die Maslow destijds niet met de grond gelijk gemaakt? Waarom vroeg niemand, waar zijn uw onderzoeksresultaten? In 1943? Het was oorlog. De saamhorigheid zat aan zijn plafond. De status van Maslow was enorm. De theorie volgde een logica die intuïtief goed aanvoelde. Met andere woorden: 'als we echt zo in elkaar zouden zitten, wat zou dat geweldig zijn..... Ik ben voor!'
Kritiek verstomde ook omdat het werk van Maslow zo perfect in de tijdgeest paste. De piramide was namelijk het ochtendgloren van een nieuw mensbeeld. Iets dat je pas snapt als je het oude mensbeeld kent. Dat van Freud. In dat mensbeeld is de mens het slachtoffer van onderbewuste drijfveren waar hij of zij geen controle overheeft. Ja dan liever Maslow. Ook al slaat het nergens op.
De theorie van Freud, die overigens ook weinig onderzoek kent, werd in zijn tijd gebruikt als een ontsnappingsluik. Mensen waren, door de gangbaarheid van de ideeën van Freud, makkelijker
instaat de eerste wereld oorlog te verklaren. Tja, onderbewust he. Niet mijn fout.
Maar in de jaren van de wederopbouw, toen het de mens weer voor de wind ging, werd te pas en te onpas het nieuwe mensbeeld van Maslow van stal gehaald om te verklaren hoe wij mensen tot een dergelijke geweldige vrede en welvaart waren gekomen.
Als het slecht gaat met je kinderen dan ligt dat aan de school. Halen ze tienen dan is dat natuurlijk het gevolg van die geweldige opvoeding. Er is werkelijk geen grens aan wat een mens zichzelf kan wijsmaken.
Psychologische theorie verklankt altijd het populaire mensbeeld van de tijd. En dat gaat nog makkelijker als de theorie nooit tegen het licht houdt.
Maar omdat ik een wetenschappelijke studie heb gedaan en weet van het hoe en waarom van de wetenschap, koester ik argwaan als een theorie enkel wordt beoordeeld aan de hand van de status van zijn schepper. Het maakt onderzoek overbodig. Dan vloeit uit de pen van de wetenschapper pure wetenschap, pure waarheid en zijn we geen stap opgeschoten. Dan is de professor gelijk aan een priester of paus.
Ben ik een pestkop? Verstoor ik een feestje? Ik hoop van niet. Ik ben TED fan. Ik wil graag mee doen. Met een helder verhaal waar ik helemaal achter sta. Jammer dat ik eerst die Maslow op mijn pad tegen kom. Liever had ik iets geschreven over motivatie. Het zou er waarschijnlijk een beetje zo hebben uitgezien.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten